Żurawina już od dawna była doceniana za swoje liczne właściwości zdrowotne. Najstarsze doniesienia naukowe o wykorzystanie tych owoców sięgają 1683 roku, gdzie była stosowana w celu leczenia ran i zakażeń krwi.

W słowiańskiej medycynie ludowej wykorzystywana była między innymi jako środek leczniczy przy reumatyzmie, zapaleniach śluzówki jamy ustnej, przyzębiu, problemach żołądkowo-jelitowych czy anginie.

Szerokie możliwości lecznicze owoców żurawiny i ich wykorzystanie w medycynie wiąże się z bogatym składem chemicznym zawartego w nich soku.

Sok z żurawiny posiada niską kaloryczność, dużą ilość witamin i składników mineralnych, błonnika, związków bioaktywnych, które z kolei warunkują działanie przeciwutleniające i przeciwdrobnoustrojowe.

W skład owoców żurawiny wchodzą między innymi: związki fenolowe, antocyjany, flawonoidy, kwasy organiczne, spore ilości witaminy C, która działa prewencyjnie w przypadku nowotworów, wspomaga przyswajanie żelaza oraz zwiększa odporność na niektóre choroby bakteryjne i wirusowe.

Sok z żurawiny wykazuje działanie przeciwbakteryjne, które wykorzystywane jest w zakażeniach dróg moczowych. Dotyka ono najczęściej kobiet, statystycznie co trzecia kobieta przynajmniej raz w życiu przechodzi zapalenie dróg moczowych. Żurawina zawiera proatocyhabidyny, które utrudniają adhezję, czyli zmniejszają przyczepność bakterii Escherichia coli do komórek nabłonkowych. Sok żurawinowy powoduje, że bakterie te zmieniają kształt, tracą wyrostki, które umożliwiają im przyczepność do podłoża i rozrost kolonii. Picie soku zmniejsza liczbę bakterii podczas przebiegającej infekcji, wspomagając kurację antybiotykami, a regularne picie soku przez dłuższy czas powstrzymuje nawrót infekcji. Często efektem ubocznym stosowanej powszechnie przeciwbakteryjnej terapii jest zniszczenie naturalnej flory jelit. Badania naukowe, doświadczalne, a także kliniczne wykazały, że sok z żurawiny może stanowić alternatywę dla leków przeciwbakteryjnych, głównie zabezpieczając przed nawrotami infekcji lub skracając jej czas trwania.

Ma on także duże znaczenie w profilaktyce chorób zębów i przyzębia, ponieważ może hamować rozwój bakterii w dziąsłach. Badanie przeprowadzone na 60 ochotnikach, którzy mieli przez okres sześciu tygodni płukać zęby płynem do płukania jamy ustnej z dodatkiem związków pozyskanych z zagęszczonego soku żurawinowego wykazało, iż liczba bakterii w jamie ustnej była wyraźnie zmniejszona.

Kolejnym aspektem wykorzystania tego drogocennego soku są wrzody żołądka. Spożywanie go utrudnia przyczepność bakterii Helicobacter pyroli do śluzówki żołądka. W badaniach klinicznych przeprowadzonych na populacji osób dorosłych w Chinach wykazano, że sok żurawinowy eliminował tę bakterię u 14,4% badanych.

Owoce żurawiny są bogatym źródłem antyoksydantów, co powoduje że zapobiegają one przed działaniem wolnych rodników, a także przed starzeniem się organizmu. Zawierają także dużą ilość flawonoidów ważnych w profilaktyce chorób serca i układu krążenia. Hamują one procesy tworzenia się zakrzepów oraz powodują rozszerzanie się naczyń krwionośnych poprawiając tym samym krążenie krwi, a to z kolei zapobiega powstawaniu choroby wieńcowej.

Ponadto sok żurawinowy może być pomocny w profilaktyce chorób związanych z podwyższonym stężeniem cholesterolu we krwi.

Wiele badań wskazuje na antykancerogenną aktywność żurawiny, która powoduje hamowanie wzrostu wielu nowotworowych linii komórkowych, między innymi komórek raka piersi, a także nowotworów typowych dla mężczyzn.

Bibliografia

A. Gryszczyńska, Żurawina amerykańska (Vaccinium macrocarpon) – lek na problemy urologiczne, Urologia – nauka i praktyka, 2010/11/5 (63)

A. Stobnicka, M. Gniewosz, Możliwości wykorzystania właściwości żurawiny ( Oxycoccus) we współczesnej medycynie, Borgis – Postępy Fitoterapii 3/2010, s. 170-175

Ferguson PJ, Kurowska E, Freeman D i wsp. Cranberry constituents and prostate cancer cell growth. J Nutr 2003; 133:3843-50

Sun J, Liu RH. Cranberry phytochemical extracts induce cell cycle arrest and apoptosis in human MCF-7 breast cancer cells. Cancer Letters 2006; 241:124-34

KJ. Harkins, What’s the use of cranberry juice?, Age and Ageing, 2000; 29:9-12

Z. Żylicz, M. Krajnik, Sok z żurawin w zapobieganiu i leczeniu zakażeń dróg moczowych u chorych terminalnych. Czy mamy wystarczające dowody, aby wierzyć w jego skuteczność?, Pol Med Paliat 2002; 1:85-8.

B. Mazur, E. J. Borkowska, M. Polak

Zawartość witaminy C i pojemność przeciwutleniająca owoców i przecierów żurawiny błotnej i wielkoowocowej, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 2 (63), 130 – 137

A. Bazylko, M. Kozłowska-Wojciechowska, Wpływ polifenoli z żurawiny na zdrowie człowieka, Czynniki Ryzyka 4/2007

M. Doroszko, K. Janda, K. Jakubczyk, Właściwości prozdrowotne wybranych owoców jagodowych, Kosmos Problemy Nauk Biologicznych, Tom 67, Nr 2, 415-423

M.Tomas, W. Pietrzak, R. Nowak, Substancje pochodzenia naturalnego w walce z zakażeniami Helicobacter pylori, Post Fitoter 2016; 17(1): 33-38