Duże zainteresowanie roślinami spowodowało wzrost liczby badań mających na celu jak najlepsze i wszechstronne wykorzystanie ich w celach leczniczych oraz kosmetycznych. Do roślin zielarskich często wykorzystywanych zalicza się pokrzywę zwyczajną (Urtica dioica L.), która zwykle postrzegana jest jako trudny do wyplewienia chwast, kojarzona z pieczeniem, swędzeniem, bąblami na skórze. Jednak w ziołolecznictwie stanowi cenne źródło substancji wykorzystywanych w leczeniu wielu dolegliwości. Jej właściwości opisywali już w starożytności, między innymi Hipokrates.
Ze względu na bogaty skład chemiczny uważana jest w ziołolecznictwie jako jedna z najcenniejszych roślin. Zalicza się do substancji wzmagających diurezę wodną, leczenia zakażeń bakteryjnych oraz stanów zapalnych układu moczowego, czy kostno-stawowego.
Zawarte w niej składniki mogą stanowić źródło brakujących w organizmie substancji niezbędnych do prawidłowej przemiany materii. Pokrzywa zawiera między innymi witaminę A, C, E, K, B2, antocyjany, flawonoidy, histaminę, chlorofil, cholinę, kwas linolowy i linolenowy.
Witamina K, flawonoidy, krzem, garbniki wspomagają procesy krzepnięcia i uszczelniają oraz wzmacniają śródbłonki naczyń krwionośnych.
Sok z pokrzywy zalecany jest jako środek wspomagający leczenie różnego rodzaju krwawień, między innymi z nosa.
Pobudza także procesy krwiotwórcze, aktywuje i wzmaga odnowę tkanek (pobudzanie regeneracji), działa immunostymulująco, pobudzająco na procesy trawienia i przyswajania składników pokarmowych.
Fenolokwasy zawarte w tej roślinie pobudzają wydzielanie żółci, działają hepatoprotekcyjnie, czyli chronią wątrobę w stanie nadmiernego obciążenia oraz przyspieszają regenerację komórek wątrobowych.
Komisja Europejska zaleca stosowanie pokrzywy w leczeniu pierwszego i drugiego stadium przerostu gruczołu krokowego, który jest najczęstszą chorobą układu moczowego u mężczyzn po 50 roku życia.
Wykorzystywana jest również w celu obniżenia poziomu cholesterolu, mocznika, ciśnienia krwi, łagodzenia bólu, wpływa pozytywnie na proces gojenia się ran, poprawia procesy trawienne.
W przypadku stanów zapalnych układu moczowego zwiększa diurezę, zmniejsza objętość zalegającego moczu w pęcherzu oraz bolesność w czasie jego oddawania. Przeprowadzone badanie kliniczne obejmujące osoby z niewydolnością sercowo-naczyniową, którym podawano sok z pokrzywy w dawce 15 ml trzy razy dziennie wykazało, iż wzrost poziomu diurezy wynosił ok. 20%.
W związku z działaniem moczopędnym stosowana jest w leczeniu obrzęków, kamicy nerkowej, a także chorób woreczka żółciowego.
Według informacji, jakie posiada Zakład Epidemiologii Chorób Reumatycznych Instytutu Reumatologii w Warszawie prawie połowa osób dojrzałych w Polsce boryka się z bólami kręgosłupa, kolan, stawów biodrowych i ścięgien. W tych przypadłościach dochodzi do odkładania się w tkankach okołostawowych złogów moczowych, a także wrasta poziom kwasu moczowego we krwi. Dzięki właściwościom pokrzywy jakim jest usuwanie jonów sodu i potasu, a wraz z nimi wody przez nerki- możliwe jest ich wydalenie z organizmu.
Pokrzywa zawiera w swoim składzie substancje czynne, które działają podobnie do leków przeciwhistaminowych, dlatego znalazła zastosowanie w chorobach alergicznych.
Warto również wspomnieć, że ekstrakty z tej rośliny są już od dawna stosowane jako środki wzmacniające korzonki włosowe (przeciwdziałając ich wypadaniu), a także zapobiegające łupieżowi i łojotokowi skóry.
Bibliografia
H. Różański, Charakterystyka najważniejszych urotropica i ich zastosowanie w fitoterapii chorób układu moczowego, Lek w Polsce Drug in Poland, 2007
Marzena Pieszak, Przemysław Ł. Mikołajczak, Właściwości lecznicze pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.), Borgis – Postępy Fitoterapii 4/2010, s. 199-204
J. Jambor, E. Czosnowska, Preparaty ze świeżych roślin, Borgis – Postępy Fitoterapii 1-2/2002, s. 2-5
J.Lutomski, J. Hasik, Fitoterapia w urologii, Borgis – Postępy Fitoterapii 4/2000, s. 8-12
R. Maleszka, Praktyczne zastosowanie leków ziołowych w dermatologii, Borgis – Postępy Fitoterapii 3-4/2002, s. 53-63