Coraz szybsze tempo życia, stres, nadmierne obciążenie pracą to czynniki, które w dzisiejszych czasach mogą prowadzić do wielu nieprawidłowości w żywieniu człowieka. Często w tym przypadku pojawiają się niedobory składników odżywczych, głównie witamin i składników mineralnych, które występują w produktach spożywczych w małych lub bardzo małych ilościach.

Mimo to, należy pamiętać że pełnią one szereg funkcji w naszym organizmie i ich niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Wzrost zainteresowania zdrowym stylem życia zapewne poprawia świadomość ludzi na temat zdrowego żywienia, lecz dalej wydaje się być to na niewystarczającym poziomie.

W przypadku niedoborów żywieniowych zawsze należy zacząć od uzupełnienia ich normalną, zbilansowaną dietą-czyli taką, która zawiera produkty z różnych grup: owoce, warzywa, nasiona roślin strączkowych, produkty z pełnego ziarna, mięso, ryby, jaja, produkty mleczne, jednak w przypadku gdy ten sposób zawodzi dobrym rozwiązaniem jest włączenie suplementów diety, które mogą wspomóc uzupełnić niedobory.

Należy jednak pamiętać, aby nie przekraczać zalecanych dawek, które podawane są przez producenta na opakowaniu i według aktualnej wiedzy są uznane za bezpieczne , gdyż nadmiar, tak jak i niedobór nie jest korzystny dla naszego zdrowia. Jednocześnie należy starać się naprawiać błędy w aktualnym sposobie żywienia i stylu życia.

Suplementy według prawa są zaliczane jako środki spożywcze, dlatego też ich dostępność jest spora.

Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r. mówi, że suplement diety to ”środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin i składników mineralnych, lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny”.

Forma w jakiej występują to tabletki, drażetki, syropy. Muszą być wytwarzane w zakładach, które są specjalnie do tego przystosowane, aby zapewnić bezpieczeństwo konsumentów.

W Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady określono, że suplementy diety mogą zawierać witaminy i składniki mineralne, które naturalnie występują w żywności.

W UE rynek suplementów jest bardzo zróżnicowany i jego połowę stanowią witaminy i składniki mineralne, pozostałe klasyfikuje się według sześciu kategorii:

– niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT): olej EPA i DHA (z ryb), lniany, z nasion ogórecznika, kwas gamma-linolenowy

– pre- i probiotyki: Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium species, inulina, drożdże

-enzymy: papaina, laktaza

-aminokwasy: L-arginina

-składniki roślinne: czosnek, aloes, miłorząb chiński, żeń szeń, ekstrakt z zielonej herbaty, z Garcinia cambogia, z guarany

-inne substancje, takie jak: luteina, likopen, chitozan, spirulina, inozytol, koenzym Q10, tauryna, izoflawony sojowe, karnityna, glukozamina.

W związku z tym, że suplementy są to przede wszystkim surowce pochodzące z roślin, mają one różnorodne działanie, między innymi: wspomagają prawidłowy proces widzenia, odchudzanie, pamięć i koncentrację, wpływają na układ sercowo-naczyniowy, na narządy ruchu, dobry stan włosów, skóry i paznokci, wspomagają układ odpornościowy, pokarmowy, a także wpływają pozytywnie na organizm w stanach zwiększonego wysiłku fizycznego.

Suplementy witaminowe pełnią ważną rolę w zmniejszeniu niedoborów organizmu, a także ryzyka postawania niektórych chorób metabolicznych wynikających z niewłaściwego odżywiania, czy stanów zwiększonego zapotrzebowania, gorszego wchłaniania lub niedostatecznego wykorzystania tych składników w organizmie, co jest spowodowane czynnikami genetycznymi lub patofizjologicznymi.

Wiele krajów opracowuje swoje własne strategie suplementacyjne dla różnych grup. W Polsce w 1997 roku wszedł w życie program pierwotnej profilaktyki wad cewy nerwowej, który ma na celu zwiększenie spożycia przez kobiety w wieku rozrodczym kwasu foliowego.

Badania pokazują, że suplementy są często przyjmowane okresowo, na przykład w przypadku zmniejszonej odporności, samopoczucia, zwiększonego stresu, czy wspomagające poprawę pamięci.

Duża dostępność suplementów diety jest postrzegana przez konsumentów jako łatwa droga do zmniejszenia występujących niedoborów wynikających ze stosowania niewłaściwej diety. Jest to dobre i alternatywne rozwiązanie, natomiast zaleca się stosowanie umiaru i zdrowego rozsądku w przyjmowaniu tych substancji w dużych ilościach-czyli takich, które przekraczają zalecane dobowe spożycie przez producenta, dodatkowo należy pamiętać o możliwych interakcjach między lekami, a składnikami odżywczymi i przeciwwskazaniach do stosowania w niektórych chorobach.

M. Mieszkowska, E. Michota-Katulska, „Suplementy- korzyści i działania nieporządne”, Bezpieczeństwo pracy 6/2008

G.Krasnowska, T. Sikora, Suplementy diety a bezpieczeństwo konsumenta, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 4 (77), 5 – 23

A.Brzozowska, W. Roszkowski, B.Pietruszka, J. Kałuża, Witaminy i składniki mineralne jako suplementy diety, Żywność: nauka – technologia – jakość 2005, R. 12, nr 4 (45), Supl. 5-16

J. Reguła, A. Gramza-Michałowska, B. Stachowiak, Udział suplementów diety w żywieniu osób dorosłych, Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 614-616

Ustawaz dnia25sierpnia2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. art. 3. Dz.U. 2006 nr 171, poz.1225, z późn. zm

A. Sigłowa,1B. Bertrandt, M. Conder, K. Betrandt i wsp., Suplementacja diety wśród studentów, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), 236 – 249

Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji. Dz. Urz. UE L 404, s. 26.

P. Jarosz, „Podstawowa suplementacja witaminowo-mineralna, potrzeby konsumenckie i rynek farmaceutyczny 2015”

A. Brzozowska Wzbogacanie żywności i suplementacja diety składnikami odżywczymi – korzyści i zagrożenia, „Żywność” 2001, 4(29), str.16-28